ANAITASUNAren erredakzioko lagun batek gure disko (ez «diska») berriaren aurkezpen antzeko zerbait eskatu zigunean benetan esan behar dizuegu ez genekiela ongi eta zehazki nondik heldu gai azkar eta arantzatsu honi. zeren eta munduan zerbait latz, gaitz eta astunik baldin badago kantari eta musikoontzat hauxe baita, hots: gure lana hitzez azaldu behar izatea, oraindik egin berria dugun lana, kriterio eza izugarriaz, juzgatu behar izatea. Nahiz eta jendeak sinistu ez, aitortu beharrean gaude OSKORRIk ez duela autokritikarik erabiltzen eta disko berri bat argitaratzen dugunetik hilabete batzuetara arte ez dugula doi-doi jakiten nolako lana burutu dugun.

Herri honetako hainbat gauza pitxien artean hauxe dugu bat, kritika faltaz guk geuk geure lanaren kritikoarena edo egin behar izatean. Baina demagun (ez dugu uste ezbai arrastorik egonen denik ere) gizarte berezi, arlote eta barregarri batetan bizi garela eta, hau dena ahalik eta egokien asumiturik, ANAITASUNAko irakurlego ezin fidelagoa kontutan harturik, goazen harira.

ANAITASUNA hau zure eskuetara iritsi orduko ADIO KATTALINA kaleratua izanen zaigu, horregatik eta lerro hauk hobeki konprenitzeko instruzioak emanen dizkizuegu:

1. Eskuratu ezazue ADIO KATTALINA izeneko diskoa edo kassettea (kontutan har ez diotsuegula erosteko esan, eskuratzeko baino).

2. Jar ezazue disko edo kassette pletinan eta martxan jar. Gainetik bada ere entzunaldi arin bat bederen egizue.

Zer entzuten den? Ba egia esan, ez dugu uste disko honek (ez eta aurrekoek ere) gure estiloarekin haustura egiten duenik, ez eta gutxiago egin behar duenik ere. Orain hamaika bat urte euskal musikaren bide hauetatik abiatu ginenetik asmo bat dugu, hain zuzen ere gaurko euskal musika egitearena; hau guztiz formula abstraktoa dateke, anitz kantarik aitor dezake hainbeste edo hainbestetsu, baina saia gaitezen guretzat zer esannahi konkretu duen azaltzen.

Gaur egunean, bizi garen egoeran eta bizi dugun kontestuan, herri zapaldu bateko hiritar legez, gure ezaugarri berezi eta gure sustraia kulturalak egunero erreibindikatzea ezinbesteko kuestioa dugu. Euskalzale guztiok, eta euskaldun berri garenok bereziki, hainbat traumen artean trauma orokor bat dugu; gure aintzineko, orain arteko, euskal kultura osoa besarkatu eta ezagutu nahi genuke, euskal adierazpide eta adierazmodu guztiak menperatu nahi genituzke, hoik oinarritzat harturik eta inguruko zein unibertsal diren beste influentziekin batera, euskal esperientzia kultural berriak eraikitzeko eta finkatzeko aukera izan genezan.

Zoritxarrez hori ezinezkoa zaigu; ez dugu horretarako ahalmenik, sistematikoki ukatu eta ukatzen zaigu gure nortasunaren ezaguera, historikoki herri baztertu bat bilakatu gara, eta honi guztioni beste zirkunstantzia batzu gehitu behar zaizkio gaur egunean. Mundu desarroilatu guztian zehar kontsumo boragine izugarria hedatzen da, herri guztiek bere ezaugarriak merke saltzen dituzte, beren balore-eskala galtzen dute edo hobe esanda boteretsuenaren truke aldatzen dute. Telebistaren bidez infrakultura batukor eta estupido bat barne sarrarazten digute.

Eta gu hemen, geureari eutsi nahiean, dramatismo gabe bizi nahi dugun drama honen erdian noragaberik. Hau dena extrapolatuz gure patua zein da? Edo folklorekerietan gelditu, betiko kontu zaharrak behin eta berriro erabiliz, etorkizun gabeko baserritar edo eta, mundu guztian (berdin Berlinen zein Buenos Airesen) egiten den musikari amore eman. Aski al da euskaraz kantatzea horri euskal musika izena emateko?

Gu ez gara noski ezeren eta inoren juez, baina gure iritzi pertsonalez gure arteko zenbaitek musika zaharregia, ezer horri aportatzen ez dutela, egiten dute, beste zenbaitek berriz euskal nortasun gabeko musika sasi modernua egiten dute, eta beste batzuk berriz (gure iritziz, beste askoren modernua egiten dute, eta beste batzuk berriz (gure iritziz, beste askoren artean, gu tartean gaudelarik) gaurko euskal nortasun gabeko musika sasi modernua egiten dute, eta beste batzuk berriz (gure iritziz, beste askoren artean, gu tartean gaudelarik) gaurko euskal soziedade industriatsuarentzat baliagarri datekeen musika modernu eta era berean errotua egiten ahaleginetan gaude.

Norberak bere modura uler dezake hau dena, gure nazionalismo musikala batzutan bultzagarri gerta daiteke eta beste batzutan berriz frenagarri. OSKORRIren esperientzia konkretuan behar bada esan daiteke oso ausartak ez garela izan, nahiago izan dugula segur jokatu ausardia haundiak egin baino, piskanaka piskanaka aurrera jotzea, eta hori behintzat lortu dugula uste dugu. Gure ibileran dauzkagun problema gehienak nabaritzen zaizkigu: gure ibileran dauzkagun problema gehienak nabaritzen zaizkigu: gure beldur eta inseguritateak, batzutan kontserbadore izatera bultzatzen gaituen herrinortasun ukatuaren trauma, geure akats teknikoak jokatzerakoan, eta abar...

Lehen ere aitortu dugu normalean autokritikarik ez dugula erabiltzen, honekin esan nahi dugu gure kantuak berez sortzen direla. aurretik planifikatu eta helbururik finkatu gabe. la gure ikasbide bakarra jendearekiko harremana, jendeaurreko esperientzia eta honek sorrarazten dizkigun kezkak izaten dira. Horrela gertatzen da GABRIEL ARESTIREN OROIMENEZ gure lehen L.P.a oso lan sinplea dela, zailtasun eta pretentsio musikal handirik gabeKoa, llama era batera freskua eta xamurra; horregatik behar bada, eta lehen disko borren esperientziaz baliaturik, bigarrenean MOSEN BERNAT ETXEPARE 1545 delakoan, beste puntaraino joan ginen eta disko barroko bezain astuna egin genuen, gure ustez kaskarrena. Ondoren L.P. bikoitza grabatu zen, jendeak DOBLEA izenez ezagutzen duena, egin dugun barnekoiena, aurrekoaren etsipenez sortua seguraski eta igual ilunegia edo trinkoegia. Urrengoan berriz, PLAZARIK PLAZA delakoan gibeltasun hori baztertu nahiz edo, kantu arin eta pozgarri zenbait sartu genuen.

Horrelakoa da ba gure ibilbidea, urtez urte, diskorik disko halako aldaketa dialektikoak jasan ditugu; punta batetik besterainoko martxa horretan ere zerbait ikasi dugu eta, gure ustez behinik behin, gero eta lan helduagoak sortu ditugu. Guk geure lanean hori estimatzen dugu gehienbat: nahiz eta ganbio espektakularrik egon ez, nahiz eta bide esperimental ausartik urratu ez, beti OSKORRIk zerbait berri aportatzen duela eta bere lana gero eta hobekiago bururatzen duela.

ADIO KATTALINA berri honetan zer den gogoangarriena? Ba, behar bada, gure estiloaren eta bereziki gure profesionaltasunaren finkatzea. Hau, dudarik gabe, orain arteko lanik profesionalena dugu, PLAZARIK PLAZA aurrekoarekin konparaturik askoz sakonago eta landuagoa da, armonia eta instrumentazio aberatsagoak, erritmo aldetik ere konplikatuagoa, hitz batez PLAZARIK PLAZA baino zailago baina baita interesanteagoa ere; ez dirudi, hasieran behintzat, hura bezain komertziala (komertzialismoaren asuntu hori bati bihurria eta nazkantea gertatzen da), baina seguru gaude ADIO KATTALINA berri honek arrakasta haundiagoa lortuko duela.

Adio Kattalinako kantuak

• Gu gaituzu Oskorri: Iparraldeko herri doinu batetan oinarriturik aurkezpen kantu bat egin dugu, batez ere kantaldietarako, kantu barnean taldekide bakoitzari bertso barregarri bana dedikatzen zaiolarik. Nahiz eta inolaz ez izan disko honen eta gaur egunean egiten dugun Musikaren ezagugarri egokiena grabatu nahi izan dugu, igual broma baten antzera edo diskoaren sarrera alaigarri gisa.

• Guridi: Jesus Guridik bere obra gehienetan, berak sortu zenbait melodiekin batera anitz herri doinu erabili ohi zituen, nahiz eta askotan nondik bilduak zituen aipatu ez. Kasu honetan guk Guridik erabilitako herri doinu bat hartu eta egokitu egin dugu gure erara.

Ba dakigu askok ez dutela onartuko gure berritze lan hau, baina egia esan ez zaigu gauza handirik axola. Guk horrela dakusagu eta gure eskema barruan. azken melodia ezagun eta dantzagarri horretara iristeko. lehengo pausu eta desarroiloak beharrezkoak zaizkigu.

• Adio Kattalina: Disko honi izena ematen dion kantu hau Zuberoako kantu bat da. Gure ustez oraingoan aintzinako herri kantu bat egoki xamar gaurkotzea lortu dugu. Funtsezkorik aldatu gabe, gartsuki lanegin dugu kantu luze honen gainean, esku artean genituen elementu guztiak erabiliz. Uste dugu goxoki eta patxadaz dastatzeko kantua duzuela.

Albokak textuari dagokion dramatismoa ematen dio, eta saxo, bibolin eta gitarra elektrikoak gaurkotasun haundiko kontrapuntuak kosten dituzte; perkusiorako Indiako «tabla» izeneko instrumentua erabili dugu.

• Haurrak: Nafarroako haurren jolas xoil batetan oinarriturik Bixentek desarroilo obsesibo eta errepikagarri bat prestatu du. Beti hari berari jarraituz atmosfera berezia lortzen da, orijinal xamarra eta indar haundikoa. Ez dago dudarik haurren kantua zenak beste maila batetara iragan duela.

Amurizak bertso ironiko eta kantu orijinalean ongi girotuak eskribitu ditu kantu honetarako.

• Euskal Herrian euskaraz: Kantu xamurra, guk himno antzera edo asmatu genuena. Natxok konposatutako doinu baten gainean Xabier Amurizak «euskal herrian euskaraz» lemari buruzko bertsoak egin zituen.

Balada antzeko kantu bat da, kuadrilan kantatzeko aproposa; seguru asko (hori espero dugu behintzat) euskaltegietan ikasiko duten kantu bat da (A.E.K.ko euskaltegietan behinik behin).

• Gipuzkoako buelta: Zegama aldean albokaz jotzen zen doinu zahar bat, baina guk guztiz berritua eta tinbre desohituez horniturik. Bereziki erritmo aldetik oso landu egin dugu eta nahiko orijinala gelditu zaigula uste dugu, doinua fitsik aldatu gabe jotzen badugu ere erritmoaren kontzepzioak ez du ezer ikusirik bertsio tradizionalarekin.

Perkusiorako «darabukka» izeneko danbor arabe bat erabili dugu.

• Nafarroa: Antonek egindako melodia xehe eta sentikor bat, neurri batetan nafar jota kutsua duena. Honetarako Amurizak bertso gordin eta sakonak jarri zituen.

Iruñeko gaitariek behar.zuen giroa eransten diote.

• Kalera noa ihesi: Ba dago herri kantu bat. «Urruti nere menditik» izenekoa, baserritarren bizitze zoriontsu, paketsu eta erosoa kantatzen duena; guri amorrua ematen zigun hainbeste kirtenkeria batera ikusteak letra horretan, eta zeharo aldatu egin dugu kantuaren zentzua. Nahiz eta gogor gertatu, oraingoa baserritik ihes egin nahi duen baserritar gazten historia da.

Trikitixa estiloan baina beste instrumentuek jantzirik.

• Oma: Oma Gernika aldeko herrixka bat da. Bere edertasunez liluraturik Polin Gurreak doinu triste hau egin zion saxofoiez jotzeko. Laino artean despeditzen da gure diskoa.

OSKORRI taldeak